Przepławka w Smołdzinie już gotowa

Szczegóły

Właśnie minął rok od przekazania placu budowy pod realizację działania pn. „Udrożnienie korytarza ekologicznego rzeki Łupawy poprzez budowę przepławki”.

Na czym polegało? Ile trwało jego przygotowanie, a ile sama budowa?

Już wyjaśniamy.

„Udrożnienie korytarza ekologicznego rzeki Łupawy poprzez budowę przepławki”, to jak sama nazwa wskazuje, przede wszystkim budowa przepławki dla ryb przy stopniu wodnym Smołdzino, ale również wykonanie infrastruktury towarzyszącej. Ta infrastruktura to Stacja Biometrycznego Monitoringu Ryb oraz bariera elektryczna.

 

Projekt LIFENaturaSlowinskaPL rozpoczął się z początkiem stycznia 2015r. i w tym kontekście, dzień 2 stycznia 2015 r. można uznać, za datę od której rozpoczęliśmy już jako Zespół Projektowy, przygotowanie do realizacji przedsięwzięcia. Jednak proces uzgadniania budowy przepławki, z właścicielem gruntu Energa OZE S.A. oraz tworzenia koncepcji rozpoczął się znacznie wcześniej.

W przygotowaniu inwestycji, najdłuższy proces to nie sama koncepcja i projekt budowlany, a uzyskanie niezbędnych decyzji, pozwoleń i uzgodnień. Ta część pochłonęła prawie 3 lata.

Ostatecznie, w wyniku różnych, trudnych do przewidzenia sytuacji, plac budowy został przekazany
25 czerwca 2019 r. i prace mogły się rozpocząć.            

Warto wiedzieć, że nie ma dwóch takich samych przepławek dla ryb. Ich długość, szerokość, położenie, zależą od tak wielu czynników, że nigdy nie ma gotowego rozwiązania, które można przyjąć bez szczegółowej analizy. Te czynniki to m.in. skład gatunkowy organizmów wodnych występujących w danym cieku, czy wysokość budowli piętrzącej. W chwili obecnej część nowych przepławek dla ryb jest niejako „doklejana” do istniejących już budowli piętrzących, powoduje to iż, czynnikiem istotnym przy projektowaniu jest ilość miejsca, jakie możemy na przepławkę zagospodarować. Samo usytuowanie budowli również ma ogromne znaczenie, gdyż organizmy wodne muszą czuć prąd wabiący wody wypływającej z przepławki.  

Samych rodzajów konstrukcji przepławek dla ryb, też jest wiele, mogą mieć one charakter bardziej naturalny, ale są również przepławki komorowe, szczelinowe lub o prądzie wstecznym.

Gdyby ktoś miał ochotę zapoznać się z równymi rodzajami już wybudowanych przepławek zapraszamy na strony internetowe dwóch zaprzyjaźnionych projektów:

„Czynna ochrona siedlisk włosieniczników i udrożnienie korytarza ekologicznego zlewni rzeki Drawy w Polsce” [klik].  

„Budowa niebieskiego korytarza ekologicznego wzdłuż doliny rzeki Regi i jej dopływów” [klik].

Przepławka dla ryb w Smołdzinie, jest przepławką ryglową. Co to oznacza? W korycie budowli wykonano rygle, w postaci ustawionych pionowo kamieni, które piętrzą wodę. W każdym ryglu, zamontowany jest betonowy, owalny słup służący do regulowania przepływu. W dnie wbudowano kamienie, spowalniające prędkość wody przy dnie.

Długość przepławki to 83 m, a liczba komór wynosi 24 (z uwzględnieniem komory monitoringu oraz komory wlotowej), szerokość komór to 2 m. Przepławka jest jednokrotnie zawinięta, ze względu na uzyskanie odpowiedniego spadku i ograniczoną ilość miejsca „wyspie”.

Z uwagi na obecność węgorza w Łupawie, przepławka została wyposażona w rynnę węgorzową. Ma ona postać korytka, z zanotowanymi wewnątrz szczotkami nylonowymi.

Dla analizy zjawiska migracji ryb i gatunkowej identyfikacji, na stanowisku górnym, w pierwszej komorze, została zamontowana Stacja Biometrycznego Monitoringu Ryb. Monitoring ruchu organizmów wodnych w przepławce oparty jest o system hydroakustyczny HSMR. Wykorzystuje on dwie metody detekcji, hydroakustyczną opartą na przetwornikach hydroakustycznych oraz metodę optyczną bazującą na kamerach optycznych. Do zamontowania Stacji, zaprojektowano specjalną komorę, która w miejscu montażu urządzenia zwęża się do 1 m. Takie umiejscowienie nie zakłóca, swobody przepływania organizmów wodnych i stwarza jednocześnie dobre warunki do obserwacji. Duże znaczenie dla obserwacji, ma samo techniczne wykonanie komory monitoringu i wyprofilowanie jej krawędzi, aby ich kształt nie powodował zakłóceń przepływu wody. W przypadku przepławki w Smołdzinie, zdecydowanie się to udało.

Aby zminimalizować zjawisko wędrówek ryb w stronę krat elektrowni, górne stanowisko stopnia, na kanale dopływowym elektrowni i jazu wschodniego, zostało wyposażone w barierę elektryczną, system NEPTUN . Ponownie, ze względu na obecność węgorza w Łupawie, bariera składa się z trzech rzędów: rzędu elektrod ujemnych, rzędu elektrod dodatnich oraz rzędu elektrod dodatnich/ujemnych.

Sama realizacja robót budowlanych przebiegała bardzo sprawnie, trwając niecałe 6 miesięcy. Przy okresie jaki potrzeby był na uzyskanie decyzji i pozwoleń, to bardzo krótko. Nie obyło się bez niespodzianek, jednak doświadczenie wykonawcy robot budowlanych oraz ścisła współpraca, spowodowały, iż trudności zostały pokonane stosunkowo sprawnie.

Wykonawca: Przedsiębiorstwo Usług Hydrotechnicznych RUSIECKI Adam Rusiecki.

Podwykonawca: PROCOM SYSTEM S.A. (bariera elektryczna i Stacja Biometrycznego Monitoringu Ryb).

Dalszy podwykonawca: ESCORT Sp. z o.o. (Stacja Biometrycznego Monitoringu Ryb).

Czy się udało udrożnić korytarze ekologiczny na tym odcinku rzeki Łupawy?

Dzisiaj możemy ostrożnie odpowiedzieć, że tak. Dlaczego, mogą się sami Państwo przekonać, oglądając filmiki poniżej. Pokazują one, że z przepławki nie tylko korzystają osobniki większe, z rodziny łososiowatych, ale również mniejsze rybki. Obserwacje wskazują także, że pewne ryby powracają do przepławki i bytują w niej nieco dłużej, niż tylko aby przez nią migrować.

Jak możecie Państwo zobaczyć poniżej, w przepławce pojawiają się nie tylko ryby, ale też ku naszemu zdziwieniu bóbr, czy wydra.

Dla ciekawych, z betonowego mostu w Smołdzinie, jest doskonały punkt do zobaczenia przepławki.

A na poniżej oprócz filmów, fotorelacja z fazy budowy, a także zdjęcia prezentujące już wybudowana infrastrukturę.

 

Filmy mozna obejrzec w zakładce mutimedia [link]

Galeria zdjęć znajduje się na stronie internetowej pod adresem::
https://lifenaturaslowinska.pl/index.php/pl/aktualnosci/179-udrazniamy-korytarz-ekologiczny-rzeki-lupawy-2#sigProId383436a5b2