Projekt stanowi narzędzie wdrażania postanowień Dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz Dyrektywy 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących ptaków. Przedmiotem projektu jest przede wszystkim czynna ochrona siedlisk i gatunków opisanych poniżej.
Siedliska:
W obrębie SOO Ostoja Słowińska (PLH220023) blisko 50% powierzchni obszaru zajmują siedliska wymienione w I załączniku Dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Zaplanowane działania w projekcie będą bezpośrednio wpływać na trzy siedliska przyrodnicze:
- *91E0-3 łęgi olszowo-jesionowe – siedlisko leśne, którego obecność jest uzależniona od obecności zalewów (corocznych lub raz na kilka lat) wód rzecznych, bądź też od zasilania ruchomymi wodami podziemnymi. Osuszenie lub zbyt długie stagnowanie wody na obszarze siedliska prowadzi do zmian w roślinności, a w efekcie do utraty wartości przyrodniczych. Skuteczna ochrona łęgów uzależniona jest głównie od utrzymania specyficznych stosunków wodnych, dlatego też największym zagrożeniem dla opisywanego siedliska jest osuszanie dolin oraz regulacja koryt rzecznych.
- 3150-2 eutroficzne starorzecza i drobne zbiorniki wodne, reprezentowane przez 7 zbiorników wodnych zlokalizowanych w dolinie Łupawy powyżej miejscowości Smołdzino. Stan zachowania obiektów jest na ogół niedostateczny. Siedlisko zajmuje łącznie 1,15ha.
- 3260-1 nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Ranunculion fluitantis. Stan zachowania przedmiotu ochrony jest daleki od optymalnego, ponieważ odcinek rzeki w zasięgu występowania siedliska został uregulowany oraz obwałowany. Powierzchnia siedliska objęta działaniami projektu wynosi 2,70ha.
PTAKI:
Poldery Gardna IX i X są w skali regionu (środkowego Pomorza) jednym z najważniejszych miejsc lęgowych, żerowiskowych, noclegowych dla ptaków związanych ze środowiskiem wodnołąkowym, głównie siewkowych i blaszkodziobych. Dzięki czynnej ochronie siedlisk od trzech lat obserwuje się wzrost populacji tych grup ptaków. Tereny otwarte, którymi są poldery, stały się atrakcyjne dla takich gatunków ptaków z I i II załącznika Dyrektywy 79/409/EWG, jak:
Czajka (Vanellus vanellus) - W Polsce szacowana populacja tego gatunku jest na 100-150 tys. par. W okresie lęgowym związana jest, przede wszystkim, z otwartymi terenami porośniętymi niską roślinnością. Preferuje zalewane okresowo łąki. Populacja czajki w Słowińskim Parku Narodowym i PLB 220023 Pobrzeże Słowińskie oceniana na 20 par lęgowych, z czego Polder Gardna IX jest jednym z najważniejszych dla tego gatunku. Gnieździ się tam 8 par.
Krwawodziób (Tringa totanus) - W Polsce krwawodziób głównie gnieździ się w dolinach dużych rzek niżowych w centralnej i wschodniej części kraju. Lęgowiska krwawodzioba, obejmują tereny otwarte, i jak w przypadku czajki, preferuje on okresowo zalewane łąki. Populacja „słowińska” oceniana jest na 7-8 par, i jest tym samym, jedną z nielicznych na Pomorzu. Polder Gardna IX i X, jest jednym z 4 miejsc występowania tego gatunku w okresie lęgowym. W Polsce liczebność tego gatunku szacuje się na 2000-2500 par.
Kszyk (Gallinago gallinago) - Podstawowym siedliskiem tego gatunku są otwarte lub częściowo zakrzewione podmokłe łąki i pastwiska, turzycowiska i torfowiska. Warunkiem gniazdowania tego bekasa jest obecność fragmentów ze stagnującą, płytką wodą. Słowiński Park Narodowy, a w szczególności poldery są ostoją tego gatunku. Liczebność tego gatunku w Parku, szacowana jest na 20-25 par.
Kropiatka (Porzana porzana) - Gniazduje na podmokłych łąkach, w zbiorowiskach turzyc, przy brzegach jezior eutroficznych, stawów i starorzeczy. W Polsce gatunek ten jest zagrożony i podlega znacznym wahaniom liczebności, co związane jest ze zmiennym poziome wód. Poldery Gardna IX i X, dzięki utrzymującemu się odpowiedniemu poziomowi wody w okresie wędrówki i okres lęgowy, stwarza dogodne warunki do bytowania tej kureczce.
Derkacz (Crex crex) - Gatunek szeroko rozprzestrzeniony w Europie, poza obszarem śródziemnomorskim, którego unika. Derkacza spotkać można na terenach otwartych. Preferuje podmokłe łąki, torfowiska niskie z wysoką roślinnością trawiastą. Na Polderach Gardna stwierdzono do 5 odzywających się samców.
Cyranka (Anas querquedula) - Podstawowym siedliskiem lęgowym cyranki w naszym kraju są rozległe zalewowe łąki kośne i pastwiska w dolinach rzek z rozlewiskami. Liczebność w Polsce szacowana jest na 2000-3000 par. Poldery Gardna są ważnym w skali regionu miejscem gniazdowania tej łąkowej kaczki. Liczebność określono na 7-12 par.
Płaskonos ( Anas clypeata) - Typowym siedliskiem płaskonosa są, podobnie jak u cyranki, zalewowe łąki i pastwiska. Gatunek również gniazduje w pobliżu płytkich zeutrofizowanych jezior.
Polską populację tego gatunku określa się na 1500-2000 par. Również, podobnie jak u cyranki – poldery – są ważne w skali regionu dla tego gatunku. Obecnie populacja oceniona jest 1-2 pary. Niska roślinność i odpowiednie stosunki wodne są atrakcyjne dla ptaków nie tylko w okresie lęgowym, ale także w okresie ich migracji. Wiosną obserwuje się tu znaczne koncentracje siewek złotych (Pluvialis apricaria) - 2500 osobników. Ważne w skali regionu czy też kraju są skupiska gęsi: zbożowej (Anser fabalis) i białoczelnej (Anser albifrons). Występujące wiosną, na przelotach kaczki, to głownie świstun (Anas penelope) /500osobników/, płaskonos (Anas clypeata) /120osobników/, rożeniec (Anas acuta) /110osobników/, cyraneczka (Anas crecca) /600osobników/, krakwa (Anas strepera) /40os/. Ponadto na wodach przylegających do Polderów zatrzymuje się podczas wędrówki łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus) - 150 – 200 ptaków, łabędź czarnodzioby (Cygnus columbianus) - kilkadziesiąt osobników, żuraw (Grus grus) – stada dochodzące do 1,5 tysąca osobników (jesienią). Inne ptaki przelotne: kulik wielki (Numenius arquata), rycyk (Limosa limosa), kulik mniejszy (Numenius phaeopus), kwokacz (Tringa nebularia), łęczak (Tringa glareola), brodziec śniady (Tringa erythropus), batalion (Philomachus pugnax). Wszystkie gatunki są chronione prawem polskim i podlegają ochronie gatunkowej.
RYBY:
Projekt będzie w znacznej mierze oddziaływać na następujących pięć gatunków ryb i minogów wymienionych w II załączniku Dyrektywy Siedliskowej:
Minóg strumieniowy (Lampetra planeri) – pojedyncze osobniki zostały stwierdzone podczas odłowów monitoringowych na odcinku rzeki Łupawy położonej powyżej Smołdzina. Minóg strumieniowy nie spływa do morza, larwy przebywają zagrzebane w osadach rzecznych przez okres 3 – 6 lat. Gatunek w kraju objęty jest ochroną ścisłą.
Minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis) – jest to gatunek dwuśrodowiskowy, dorosłe osobniki przebywają w morzu, natomiast na tarło przybywają do rzek. Larwy podobnie, jak w przypadku wyżej opisanego gatunku również przebywają w osadach rzecznych przez okres kilku lat. Gatunek ten występuje w wodach jeziora Garno oraz w rzece Łupawie, niemniej rzeka ta stanowi ważne miejsce występowania gatunku w kraju. Minóg ten objęty jest ochroną ścisłą.
Łosoś (Salmo salar) – gatunek dwuśrodowiskowy, który cykl rozrodczy ma związany z rzekami i potokami o dnie żwirowatym i kamienistym, z szybkim przepływem dobrze natlenionej wody. W ostatnich latach odnotuje się nieliczną obecność gatunku w wodach Jeziora Gardno i rzeki Łupawy. Gatunek objęty ochroną częściową.
Różanka (Rhodeus sericeus amarus) – jedyny przedstawiciel ryb ostrakofilnych w wodach Polski, który swój cykl rozrodczy ściśle związał z małżami z rodziny skójkowatych (Unioidae). Przedstawiciele gatunku najliczniej występują w zachodnich starorzeczach rzeki Łupawy powyżej Smołdzina. Gatunek objęty jest ochroną ścisłą.
Piskorz (Misgurnus fossilis) – preferuje siedliska z dnem mulistym, a dzięki możliwości oddychania jelitowego jest w stanie zasiedlać miejsca o niskiej zawartości tlenu niedostępne dla innych ryb. Głównym miejscem występowania w obszarze projektu są kanały oraz rowy melioracji wodnych na polderze Gardna IX. Gatunek objęty jest ochroną ścisłą.
Węgorz (Anguilla anguilla) – gatunek drapieżny, który rozradza się w wodach morskich. W Polsce gatunek niegdyś rozpowszechniony jednak w efekcie przegrodzenia większości rzek zasięg występowania ogranicza się właściwie do pasa Pojezierzy oraz nizin nadmorskich. Ze względu na obecność dwóch największych jezior przybrzeżnych (Gardno i Łebsko), obszar Ostoi Słowińskiej PLH220023 stanowi jedno z najważniejszych miejsc występowania gatunku w Polsce. W 2007 r. Rada Unii Europejskiej zapisami rozporządzenia nr 1100/2007 ustanawiającego środki służące odbudowie zasobów węgorza europejskiego wprowadziła obowiązek podjęcia przez państwa Unii Europejskiej do podjęcia działań zmierzających do ochrony tego zagrożonego gatunku. Niemniej gatunek ten nie jest wymieniony w żadnym z załączników Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Zgodnie z oceną Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) węgorz posiada status gatunku krytycznie zagrożonego na wyginięcie (CR).